Mini poradnik dla rodziców - Chrońmy nasze dzieci przed uzależnieniami!

Tytułowe hasło zawiera w sobie wszelkie środki, które mają wpływ na zmianę świadomości człowieka. Należą do nich: nikotyna, alkohol, narkotyki (amfetamina, marihuana, ecstasy, kokaina, LSD, konopie indyjskie, heroina, środki wziewne: eter, benzen, toulen, tri, aceton itp., które stanowią skład farb, lakierów, past czy klejów powszechnie stosowanych w gospodarstwach domowych), oraz wiele substancji i leków psychotropowych produkowanych przez przemysł farmaceutyczny. Wymienione środki uzależniające, to tylko najbardziej popularna część substancji, które czyhają w każdej chwili na nasze dziecko.
Istnieje wiele odmian i najróżniejszych produktów występujących pod coraz to wymyślniejszymi postaciami. Obecnie na rynku krążą przeróżne tabletki, cukierki, gumy do żucia, naklejki itp. przyciągające swoją kolorystyką i kuszącym wyglądem. Można więc stwierdzić duży stopień zagrożenia dla naszych dzieci.
W celu wyeliminowania wszelkich zagrożeń utrudniających prawidłowy proces wychowawczy i społeczny, należy kłaść szczególny nacisk na szeroko rozumianą działalność profilaktyczną obejmującą wszystkie obszary interwencji: rodzina, szkoła, środowisko rówieśnicze, policja, organizacje środowiskowe, kościół itp. Musimy pamiętać, że uzależnienie nie wybiera, każdy człowiek, również nasze dziecko jest narażony i może zachorować.
Dokonując analizy różnych definicji uzależnienia najogólniej można stwierdzić, że uzależnienie (alkoholizm, narkomania, także lekomania) jest chorobą chroniczną, przewlekłą, postępującą i nieuleczalną. Oznacza to, iż człowiek uzależniony już nigdy nie będzie umiał zażywać danego środka w sposób kontrolowany bez ponoszenia konsekwencji oraz kosztów z tym związanych.
Dramat związany z uzależnieniem może dotknąć każdą rodzinę i każdego z nas, dlatego też w obecnej dobie, kiedy niemal wszystkie szkodliwe substancje stały się dostępne w wielu miejscach,  należy podjąć wszelkie działania profilaktyczne zapobiegające eskalacji tego zjawiska.
Dlatego starajmy się nauczyć dzieci mówić NIE, w przypadku namawiania do sięgnięcia po narkotyki, alkohol czy też inne środki uzależniające.
Aby zapobiegać sięganiu po wszelkie substancje psychoaktywne musimy nauczyć się rozpoznawać problem, a także wiedzieć jak postępować z naszym dzieckiem, gdzie szukać pomocy.

Co powinni wiedzieć rodzice?

Każdy z nas powinien pamiętać, że od wychowania zależy czy nasze dziecko sprosta czekającym je w życiu obowiązkom. Otoczenie go miłością i mądrością zapewni ochronę przed narkotykami, alkoholizmem i nikotynizmem. Jeżeli chcemy być dla dziecka autorytetem i partnerem podczas rozmów na temat uzależnień, powinniśmy sami zdobyć rzetelna wiedzę, aby obalić krążące mity o wszelkich środkach zmieniających świadomość człowieka i nauczyć się rozpoznawać sygnały wskazujące na wczesne zażywanie określonych środków. Warto sięgnąć do literatury:
Dąbrowski R., Narkomania znakiem czasu, Wyd. Znaki czasu, 1983,
Dimoff T., Carper S., Jak rozpoznać czy dziecko sięga po narkotyki?, Warszawa 1993,
Maxwell Ruth, „Dzieci, alkohol, narkotyki”,
Gordon T., Wychowanie bez porażek,
Malewska M., Narkotyki wiedzieć więcej,

Krzysztof Zajaczkowski „Nikotyna, alkohol, narkotyki”- profilaktyka uzależnień,

Marzena Pasek "Narkotyki? Na pewno nie moje dziecko".

Gaś Z. B. „Rodzina a uzależnienia”

www.parpa.pl (strona Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa)

www.sterydy.pl , www.narkotyki.pl

www.poradnia.narkomania.org.pl  (poradnia internetowa)

dostępne broszury, foldery itp.
Co należy robić, aby zapobiegać?
Najczęściej nie mamy dla własnego dziecka czasu, ponieważ pracujemy lub twierdzimy, że jest już na tyle dorosłe, że nie ma sensu prowadzenie z nim rozmów. Jest to podstawowy błąd popełniany przez większość rodziców. Musimy znaleźć czas dla własnego dziecka i rozmawiać z nim jak najczęściej:
· podczas rozmów okazywać dziecku miłość i ciepło,
· nie unikać tzw. trudnych tematów,
· rozmawiać z dziećmi o zagrożeniach wynikających z używania alkoholu, nikotyny, narkotyków,
· nie oceniać, nie krytykować i nie porównywać z innymi,
· służyć radą i rozmawiać z nim, kiedy potrzebuje nas,
· starać się być zawsze autorytetem, pamiętając, że ważniejszy jest nasz osobisty przykład, a nie wypowiadane słowa,
· zawsze wiedzieć gdzie i z kim jest nasze dziecko,
· zdecydowanie negatywnie wyrażać swoją opinię na temat środków uzależniających,
· nie częstować piwem, winem i wódką w żadnych okolicznościach,
· nie ułatwiać dzieciom przebywania w miejscach promocji alkoholu (np. podczas imprez masowych sponsorowanych przez browary),
· uczulać sprzedawców, aby przestrzegali zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim,
· upewnić się, czy osoby opiekujące się twoimi dziećmi przestrzegają tych samych zasad.

LISTA SYGNAŁÓW OSTRZEGAWCZYCH DLA RODZICÓW I NAUCZYCIELI:
· ZMIANA PRZYJACIÓŁ PRZEZ DZIECKO;
· POGORSZENIE STOPNI W SZKOLE (zmiany te mogą przebiegać stopniowo: uczeń szóstkowy może zacząć dostawać czwórki lub trójki, niekoniecznie od razu jedynki);
· KŁOPOTY Z KONCENTRACJĄ;
· OSPAŁOŚĆ LUB POBUDZENIE W CZASIE LEKCJI;
· ZWOLNIENIE FUNKCJI INTELEKTUALNYCH;
· ZMIANY NASTROJU;
· CZĘSTE AWANTURY, BUNT, ŁAMANIE USTALONYCH ZASAD, ZŁOŚĆ I AGRESJA;
· CHRONICZNE ZMĘCZENIE (spanie o różnych porach dnia i nocy);
· ZMIANY W NAWYKACH ŻYWIENIOWYCH (nagły apetyt lub jego brak);
· NIEWYTŁUMACZALNY SPADEK CIĘŻARU CIAŁA LUB NAGŁE TYCIE;
· ZACZERWIENIONE SPOJÓWKI;
· ŹRENICE NIE REAGUJĄCE NA ZMIANĘ ŚWIATŁA;
· ZWĘŻONE LUB ROZSZERZONE ŹRENICE;
· SŁODKAWA WOŃ ODDECHU, UBRAŃ, WŁOSÓW;
· ZMNIEJSZENIE MOTYWACJI DO NAUKI;
· WAGARY (całe dni lub pojedyncze lekcje);
· BOJKOT OBOWIĄZKÓW;
· BRAK SAMOKONTROLI I DYSCYPLINY (zaniedbywanie obowiązków szkolnych i rodzinnych);
· NADMIERNE REAKCJE NA KRYTYKĘ LUB MAŁE NIEPOWODZENIA;
· CZĘSTE KŁAMSTWA I OSZUKIWANIE NAJBLIŻSZYCH (trudno wytłumaczalny przypływ pieniędzy, sprzedaż wartościowych rzeczy z domu);
· NAGŁE WYJŚCIA, TAJEMNICZE;
· OTRZYMYWANIE DZIWNYCH TELEFONÓW LUB BARDZO KRÓTKIE ROZ-MOWY;
· UŻYWANIE TAJEMNICZYCH OKREŚLEŃ PODCZAS ROZMÓW np.:
o dragi- narkotyki;
o buzować, grzać, ładować, hajcować- odurzać się;
o jarać, palić- odurzać się marihuaną;
o wąchać, snifować, żąchać,kleić się, dmuchać, przydmuchiwać- odurzać się środkami wziewnymi;
o cyknąć, huknąć, dać w kanał (żyłę)- wstrzyknąć środek narkotyczny;
o przymulić- zażyć środki psychotropowe;
o odjazd, odlot- stan odurzenia;
o być na haju- być pod wpływem narkotyku;
o być w ciągu (cugu)- codziennie zażywać narkotyki;
o być na głodzie, być na skręcie- odczuwać objawy abstynencyjne;
o czysty- bez środka narkotykowego, nie biorący narkotyków;
o diler- handlarz narkotyków, pośrednik;
o towar- narkotyk, porcja narkotyku;
o hasz- haszysz;
o afgan- haszysz afgański;
o maroko- haszysz marokański;
o marycha, maryśka, gandzia, huana, gras, trawa, ziele, zioło- marihuana;
o skun- marihuana z Holandii;
o skręt, dżont- papieros zrobiony własnoręcznie z marihuany;
o acid, kwas- LSD;
o amfa, spid- amfetamina;
o koka- kokaina;
o piguły, prochy- tabletki, proszki odurzające;
o psychotropy- leki psychotropowe.
· Drogi Rodzicu! Jeżeli masz choćby najmniejsze podejrzenia, nie wahaj się zasięgnąć porady u specjalisty, bo zwlekanie może grozić tragedią, która oprócz dziecka dosięgnie również Ciebie.

Pomocne adresy:

Centrum Interwencji Kryzysowej Bytom ul. Tarnogórska 3 tel. 32 3890077, 32 7877522

Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie Bytom ul. Strzelców Bytomskich 16 tel. 32 3886700

Katolicki Ośrodek „Dom Nadziei” Bytom ul. Konstytucji 9 tel. 32 2860623, 323871587

KOCHAJ MĄDRZE NIE LEKCEWAŻ NIEPOKOJACYCH SYGNAŁÓW, NIE ZAPRZECZAJ FAKTOM!!- NIE USPRAWIEDLIWIAJ ZA WSZELKĄ CENĘ NIEPOKOJĄCYCH OBJAWÓW LUB ZDARZEŃ.

Im głębsza faza uzależnienia, tym objawy choroby są bardziej widoczne, wynikają z utraty kontroli nad braniem środków odurzających. Wzrasta ryzyko przedawkowania i śmierci.

 Co zrobić, gdy dziecko ma już za sobą pierwszy kontakt z narkotykami?

Może się zdarzyć, że mimo Twoich najlepszych starań, uwagi i znajomości problemu, Twoje dziecko sięgnie po narkotyki.

Nie możesz wtedy:

- wpadać w panikę i przeprowadzać zasadniczych rozmów z dzieckiem, kiedy jest ono pod wpływem środka odurzającego;

- udawać, że to nie prawda, nie wierzyć w przedstawione fakty, bezgranicznie ufać dziecku; usprawiedliwiać dziecka, szukając winy w sobie lub np. złym towarzystwie;

- wierzyć zapewnieniom dziecka, że ma kontrolę nad narkotykami i, że samo sobie poradzi z tym problemem;

- nadmiernie ochraniać dziecka przed konsekwencjami używania narkotyków, np. pisać usprawiedliwień nieobecności w szkole spowodowanych złym samopoczuciem po zażyciu - środków odurzających, spłacać długów dziecka;

- poddawać się! 

Powinieneś

- wysłuchać dziecko i spokojnie z nim porozmawiać;

- zastanowić się, dlaczego dziecko sięga po narkotyki, czy powody nie są związane z sytuacją w waszej rodzinie - jeśli tak pomyśl, co można zmienić;

- działać! - nie liczyć na to, że problem sam się rozwiąże, szukać pomocy specjalistów;

wspólnie ze specjalistą i z dzieckiem ustalić reguły postępowania i konsekwentnie ich przestrzegać;

- stosować zasadę "ograniczonego zaufania" - starać się zawsze wiedzieć, gdzie jest i co robi Twoje dziecko.

To trudny problem dla całej rodziny, dlatego szukaj pomocy także dla siebie i bliskich. Skorzystajcie z pomocy terapeuty, a także z doświadczeń innych rodzin, które miały podobne problemy.

         NARKOTYKI I PRAWO

Łamanie prawa przez dziecko biorące narkotyki związane bywa zwykle ze zdobywaniem pieniędzy. Mogą więc zdarzać się kradzieże, wynoszenie z domu wartościowych rzeczy, handel narkotykami, a także bójki i prostytucja. Może zdarzyć się również, że Twoje dziecko samo nie zażywa narkotyków, a jedynie handluje nimi dla chęci zysku. Powinno Cię zaniepokoić, jeśli zauważysz, że posiada pieniądze z niewiadomego źródła, kupuje nowe, czasem drogie rzeczy, prowadzi niejasne interesy z kolegami.

Powinieneś wiedzieć, że:

-posiadanie narkotyków w Polsce jest nielegalne, zagrożone grzywną i karą do 5 lat więzienia;

-produkcja środków odurzających jest zagrożona grzywną i karą więzienia od 6 miesięcy do 10 lat;

- za handel narkotykami grozi kara grzywny lub pozbawienia wolności od roku do 10 lat;

- udzielanie środka odurzającego lub nakłanianie do zażycia jest karalne (do 5 lat więzienia).

10 Zasad Rodzicielskiego Wychowania

(Operation PAR, 1985)

1. Obfita miłość.
2. Konstruktywna dyscyplina.
3. Wspólne spędzania czasu.
4. Zaspokojenie osobistych potrzeb wszystkich członków rodziny.
5. Rozwijanie wzajemnego szacunku w rodzinie.
6. Uczenie odróżniania dobra od zła.
7. Prawdziwe słuchanie.
8. Służenie radą.
9. Rozwijanie niezależności.
10. Poczucie realizmu życiowego.